T atort. Mogen we die Duitse krimiserie ('Oord van de daad') als algemeen bekend beschouwen? Ze loopt al tientallen jaren, trekt miljoenen kijkers per aflevering, en een van de scriptschrijvers is Sascha Arango (54). Hij kreeg wellicht zin in eens iets anders, en nu is zijn eerste papieren krimi uit,De waarheid en andere leugens. Het moet gezegd: wat een uitmuntende krimi.

De spil van het verhaal is Henry Hayden, romanschrijver van beroep. Roem en rijkdom zijn zijn deel. Hij bezit een indrukwekkend landgoed aan zee, rijdt in een Maserati. Hij is getrouwd en ontrouw.

Dan gebeurt het. Zijn minnares, Betty, wordt zwanger. Ze wil dat Henry zijn vrouw verlaat en kiest voor haar en hun toekomstig kind.

Dat komt Henry heel slecht uit. Niet alleen vanwege het te verwachten gedonder thuis. Vooral omdat aan zijn luxeleven prompt een einde zou komen. Want Henry kan helemaal niet schrijven. Het is zijn vrouw Martha die al die succesromans in elkaar steekt. Als hij haar opzijschuift, zou zijn frauduleuze schrijverscarrière zo instorten. Weg roem, weg welstand, weg Italiaanse sportwagen.

Wat denkt een man op zo'n moment? Henry denkt: het handigste zou zijn, als Betty verdween. Hij beraamt een plan. Maar dan verdwijnt, onverwacht genoeg, zijn vrouw Martha.

Nagelbijten

Dit is geen boek in de aloudeTat­ort-traditie. We volgen niet de commissaris die de dader zoekt, nee, we vergezellen van meet af aan Henry, en vragen ons nagelbijtend af of hij geklist zal worden. Wat een verschrikkelijke man is dat. Een leugenaar, opportunist, manipulator. Charmant, dat ook, en wellevend en sympathiek, en genereus op het juiste moment. Want hoe doortrapt hij ook is, je kunt hem niet haten. Jazeker, ze bestaan, dat soort types, en het pleit voor Arango's vakmanschap als schrijver dat hij ons daar helemaal in meeneemt.

Verschillende keren staat Henry op het punt om klare wijn schenken: aan zijn vrouw, aan zijn minnares, aan zijn uitgever. Maar telkens snijdt hij zichzelf de pas af met een snelle smoes. 'Hij zou nu naar huis rijden en leugens door waarheid vervangen. Eindelijk alles vertellen, nietsontziend, inclusief alle lelijke details, nou ja, misschien niet alle, maar toch het wezenlijke.' Klinkt dat herkenbaar? Loont het wel om eerlijk te zijn? Die vraag, plus alle rituelen der zelfrechtvaardiging, daar gaat dit boek over.

Henry gebruikt het begrip waarheid als een werkinstrument: hij verkoopt voor 'waar' wat zijn belangen dient. Commissaris Jenssen, die onraad ruikt, beschouwt pas als 'waar' wat met feiten bewezen kan worden. Dat is een schroomvollere, maar tactisch zwakkere positie tegenover de gewiekste Henry.

Op een andere flank wordt Henry belaagd door een gewezen klasgenoot. Die herinnert zich Henry als pester en dief, en hij is vastbesloten hem als nepschrijver te ontmaskeren.

Musil

De waarheid en andere leugens is geen duistere, mistroostige krimi in de regen. Integendeel, dit is een vermakelijk verteld verhaal dat zich afspeelt onder de zon, en waar een vleugje satire doorheen waait. 'Populariteit wordt maar al te vaak met belangrijkheid verwisseld' lezen we, en we zien hoe mensen met sterrenstatus blijkbaar alles gedaan krijgen. Arango strooit hier en daar, voor de liefhebbers, wat letterkundige geintjes in het rond. Hoofdstuk 21, bijvoorbeeld, opent krek hetzelfde als Musils klassiekerDe man zonder eigenschappen. Is glibberige Henry, een en al façade, ook niet zo'n man zonder eigenschappen?

Het verhaal heeft ook een licht magische glans, die je ontdekt als je tussen de lijnen peutert. De trouwe, inbrave huishond Poncho wordt een symbolische verdubbeling van de verdwenen Martha. Wanneer Henry Martha's schim meent te zien, vindt hij nadien alleen 'afdrukken van Poncho's grote poten', en op verschillende plaatsen staat het signaalzinnetje: 'De hond wist alles.'

Dan is er nog de marter die zich op zolder schuilhoudt (en op de cover van het boek prijkt). Henry's pogingen om het dier te verdelgen draaien op niets uit, want het listige beest is hem altijd te snel af. Het is de veruitwendiging van de heimelijkheid die in Henry's eigen hart woont - en waar hij evenmin grip op krijgt.

Henry mag dan de spil zijn van de vertelling, de sleutelfiguur is Martha. Zij heeft de gave om de waarheid te zien. In één oogopslag heeft ze mensen door. 'Elke keer als Henry na een slippertje naar huis kwam, las Martha de röntgenfoto's van zijn slechte geweten.' Die trefzekere intuïtie gebruikt ze niet om anderen klem te zetten - haar mededogen met andermans feilbaarheid is haast bovenmenselijk. Henry daarentegen is categoriek: wie gelooft in het goede in de mens wordt daarvoor gestraft.

Maar ook wie liever rechtdoor leest, en geen boodschap heeft aan al die extra's en zijpaden, zal een fijne tijd beleven metDe waarheid en andere leugens. Moord, verdwijning, overspel, misleiding, oplichterij - de gebeurtenissen zijn heftig en ten bate van het boek dramatisch ingedikt, maar de kern is menselijk, al te menselijk: dat we o zo graag die versie van de waarheid verkopen die ons het beste dient.

SASCHA ARANGO

De waarheid en andere leugens.

Vertaald door Goverdien Hauth-Grubben, Signatuur, 288 blz., 19,95 ? (e-boek 9,99 ?). Oorspronkelijke titel: 'Die Wahrheit und andere Lügen'.

De auteur: bekroond scenarist van Duitse misdaadseries, auteur van hoorspelen en toneelstukken. Debuteert als romanschrijver.

Het boek: de vrouw (en ghostwriter) van een frauduleuze schrijver verdwijnt. Loont het om eerlijk te zijn?

ONS OORDEEL: vermakelijk vertelde, licht magische, maar vooral uitmuntende krimi.

¨¨¨¨è

Filip Huysegems ■

Verberg tekst

Berliner Sascha Arango schrijft sinds jaar en dag toneelstukken en scenario's voor de Duitse film en televisie. Zo is hij verantwoordelijk voor een hele rist afleveringen van de ook bij ons niet onbekende krimireeks Tatort . Nu, op zijn 54e, debuteert hij met de misdaadroman De waarheid en andere leugens . Meteen een schot in de roos.

Bestsellerauteur Henry Hayden heeft zijn zaakjes mooi op orde. Hij woont samen met zijn verlegen vrouw Martha in een kast van een huis, rijdt rond in een super-de-luxe Maserati en staat bij iedereen bekend als een vriendelijke, ruimdenkende en geniale schrijver. De werkelijkheid is iets ingewikkelder: met zijn verleden (en heden) als gentleman-oplichter flaneert Henry door het leven als 'een gangster die de perfecte misdaad heeft gepleegd'. Hij is een fan van vrouwelijk schoon en knijpt, profiterend van zijn schrijversstatus, graag en vaak de katjes in het donker. Hij heeft ook een 'vaste minnares': zijn naar lelietjes-van-dalen ruikende redactrice Betty. Henry is best tevreden met zijn bestaan, tot Betty hem vertelt dat ze zwanger van hem is. Hij belooft haar dat hij zijn vrouw alles zal vertellen, om vervolgens bij haar in te trekken. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Want hij heeft helemaal geen zin om 'zijn onbezorgde eenzaamheid in te ruilen tegen een gezinsleven waarvoor hij niet gemaakt is'. Langzaam maar zeker rijpt het plan om zijn minnares uit de weg te ruimen. Al is ook dat makkelijker gezegd dan gedaan.

Arango's elegante amorele Henry Hayden lijkt sterk op Patricia Highsmiths wereldberoemde Tom Ripley. Net als Ripley is Hayden een crimineel eerste klas, en net als Ripley lijkt hij zo geloofwaardig dat je als lezer zijn misstappen graag met de mantel der liefde bedekt. Inclusief moord.

DE WAARHEID EN ANDERE LEUGENS ****

Sascha Arango , Signatuur (originele titel: Die Wahrheit und andere Lügen), 240 blz., ? 19,95.

JAN STEVENS ■

Verberg tekst

Dit intrigerend thrillerdebuut voor een breed publiek is van de hand van de 54-jarige Berlijner, die tot dan toe bekend was van toneelstukken en scenario’s voor de Duitse film en televisie, zoals de bekende krimiserie Tatort. De bekende bestsellerauteur Henry Hayden woont in een groot huis, samen met zijn zich op de achtergrond houdende vrouw Martha. Al gauw blijkt achter de façade van vriendelijke en geniale schrijver een gentleman-oplichter te zitten, die niets meer wil weten van zijn donkere verleden en zijn jeugd in een weeshuis. Als zijn redactrice en vaste maîtresse Betty Hanssen hem confronteert met het feit dat ze zwanger van hem is, belooft hij dat hij Martha alles zal vertellen en zijn verdere leven met Betty zal doorbrengen. Maar anderzijds wil hij ook zijn comfortabele leven met Martha niet opgeven. Dit leidt tot een moord. Maar blijft het de perfecte moord? De roman wordt terecht vergeleken met de klassieke misdaadroman 'The talented Mr. Ripley' van Patricia Highsmith: de geloofwaardige gedachten en plannen van de elegant-amorele Hayden volgen we op de voet en we vergeven hem zelfs moord. Martha blijft als personage nogal vaag, maar daar staan veel oneliners, een ondermijnende marter en rake observaties over de condition humaine tegenover. Normale druk. Verberg tekst